Μελοποιημένο Ποίημα της Εβδομάδας-Γιάννης Ρίτσος

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά Λακωνίας, γιος του μεγαλοκτηματία Ελευθέριου Ρίτσου και της Ελευθερίας το γένος Βουζουναρά. Είχε τρία αδέρφια. Το 1919 αποφοίτησε από το Σχολαρχείο της Μονεμβασιάς και το 1921 γράφτηκε στο Γυμνάσιο του Γυθείου. Την ίδια χρονιά πέθαναν ο αδερφός του Μανώλης και η μητέρα του. Το 1924 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στη «Διάπλαση των Παίδων» με το ψευδώνυμο Ιδανικόν Όραμα. Το 1925 ολοκλήρωσε και τις γυμνασιακές του σπουδές στο Γύθειο και έφυγε με την αδερφή του Λούλα για την Αθήνα. Είχε προηγηθεί η οικονομική καταστροφή του πατέρα του και έτσι ο Ρίτσος εργάστηκε στην Αθήνα, αρχικά ως δακτυλογράφος και στη συνέχεια ως αντιγραφέας στην Εθνική Τράπεζα.

Το 1926 αρρώστησε από φυματίωση και επέστρεψε στη Μονεμβασιά ως το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, οπότε γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, χωρίς να μπορέσει ποτέ να φοιτήσει. Υπήρξε βοηθός βιβλιοθηκάριου και γραφέας στο Δικηγορικό Σύλλογο της Αθήνας. Το Γενάρη του 1927 νοσηλεύτηκε στην κλινική Παπαδημητρίου και λίγο αργότερα μπήκε στο σανατόριο Σωτηρία, όπου έμεινε τελικά για τρία χρόνια. Η υγεία του βελτιώθηκε σταδιακά, το ίδιο και τα οικονομικά του με τη βοήθεια της αδερφής του Λούλας, που είχε στο μεταξύ παντρευτεί και φύγει για την Αμερική. Κατά τη διάρκεια του ελληνογερμανικού πολέμου και της κατοχής ο Ρίτσος έζησε κατάκοιτος, παρόλα αυτά συμμετείχε στη δραστηριότητα του μορφωτικού τμήματος του ΕΑΜ και αρνήθηκε να δεχτεί χρήματα από έρανο όταν κινδύνεψε η ζωή του από τις κακουχίες. Στη διάρκεια των Δεκεμβριανών επισκεπτόταν συχνά την Καισαριανή, συναντήθηκε με τον Άρη Βελουχιώτη και συνεργάστηκε με το Λαϊκό Θέατρο Μακεδονίας. Το 1948 εξορίστηκε λόγω της αριστερής δράσης του στο Κοντοπούλι της Λήμνου, τον επόμενο χρόνο στη Μακρόνησο, το 1950-1951 στον Άη Στράτη. Το 1952 επέστρεψε στην Αθήνα και πολιτεύτηκε στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύτηκε την παιδίατρο Φηλίτσα Γεωργιάδου από τη Σάμο, με την οποία απέκτησε μια κόρη την Έρη. Το 1956 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση ως μέλος αντιπροσωπείας διανοουμένων και δημοσιογράφων και το 1959 επισκέφτηκε τη Ρουμανία. Το 1962 επισκέφτηκε ξανά τη Ρουμανία όπου συναντήθηκε με το Ναζίμ Χικμέτ και κατόπιν πήγε στην Τσεχία και τη Σλοβακία, όπου ολοκλήρωσε την Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών, την Ουγγαρία και τη Λ. Δ. της Γερμανίας. Το 1964 συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές με την ΕΔΑ. Μετά το πραξικόπημα του Παπαδόπουλου το 1967 εξορίστηκε ξανά, αυτή τη φορά στη Γυάρο και τη Λέρο, το 1968 στη Σάμο, όπου τέθηκε υπό κατ' οίκον περιορισμό στο σπίτι της γυναίκας του για λόγους υγείας. Το 1970 επέστρεψε στην Αθήνα, μετά όμως από άρνησή του να συμβιβαστεί με το καθεστώς του Παπαδόπουλου εξορίστηκε εκ νέου στη Σάμο ως το τέλος του χρόνου που μπήκε για εγχείρηση στη Γενική Κλινική Αθηνών. Το 1973 συμμετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Μετά την πτώση της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση έζησε κυρίως στην Αθήνα και τιμήθηκε για το έργο του από την Ελλάδα και άλλες χώρες του κόσμου. Το 1986 προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (1937) και της Ακαδημίας Λογοτεχνών και Επιστημών Mainz της Ο. Δ. Γ., και ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης (1975), Μπίρμιγχαμ (1978), Karl Marx της Λειψίας (1984), της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας (1987). Πέθανε το Νοέμβρη του 1990 και η σορός του ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του.

Βραβεία 

1972: Μέγα Διεθνές Βραβείο Ποίησης της Biennale του Knokk - le - zont στο Βέλγιο, 1975: Διεθνές Βραβείο Δημητρώφ στη Σόφια, 1977: Μέγα Γαλλικό Βραβείο Ποίησης Alfred de Vigny, 1977: Βραβείο Λένιν, 1979: Διεθνές Βραβείο του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης, 1987: Βραβείο Ποιητή Διεθνούς Ειρήνης του ΟΗΕ, 1987: Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Αθηναίων, 1989: Μετάλλιο Ειρήνης Γρηγόρη Λαμπράκη, 1990: Μεγάλος Αστέρας της Φιλίας των Λαών (Γ. Λ. Δ.), 1990: Μετάλλιο Ζολιό – Κιουρί

Μερικά από τα Έργα του:

Πέρα απ' τον ίσκιο των κυπαρισσιών: επικό δράμα σε τρεις πράξεις, Πρωινό άστρο, Ανθολόγιο μικρών... θαυμάτων, Συντροφικά τραγούδια, Τροχιές σε διασταύρωση: επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου, Ποιήματα: 1977-1979, Εαρινή συμφωνία, Επιτάφιος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας, Ανθολογία Γιάννη Ρίτσου, 

Οι γειτονιές του κόσμου: 1949-1951, Τα ερωτικά, Η σονάτα του σεληνόφωτος, Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού, Γλυκειά μου Λούλα, Η κυρά των αμπελιών, Μια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύχτα, Το τραγούδι της αδελφής μου, Ρωμιοσύνη, Καπνισμένο τσουκάλι, Πέτρινος χρόνος: Μακρονησιώτικα, Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, Το σώμα και το αίμα, Ημικύκλιο, 12 ποιήματα για τον Καβάφη, Μονεμβασιώτισσες, Μαντατοφόρες: 1967-1969, Ανταποκρίσεις, Το τερατώδες αριστούργημα, Φαίδρα, Ημερολόγια εξορίας, Χρυσόθεμις, Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη, Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού, Ορέστης, Το παράθυρο, Διαφάνεια, Κωδωνοστάσιο, Πάροδος, Ο αφανισμός της Μήλος, Το μακρινό, Όταν έρχεται ο ξένος, Η επιστροφή της Ιφιγένειας, Ρίζες της ρωμιοσύνης: Οκτώ φωτογραφίες του Πλάτωνα Μάξιμου, Φιλοκτήτης, Το νεκρό σπίτι, Μαρτυρίες: Σειρά δεύτερη, Ύμνος και θρήνος για την Κύπρο, Διάδρομος και σκάλα, Τροχονόμος, Τοιχοκολλητής, Βολιδοσκόπος, Η πύλη, Θυρωρείο, Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες, Όστραβα, Σεπτήρια και δαφνηφορία. Ένας ποιητής, ένα ποίημα, Χειρονομίες, Μαρτυρίες. Σειρά πρώτη, Ο μαύρος άγιος, Ανυπόταχτη πολιτεία, Η αρχιτεκτονική των δέντρων, Υδρία. Ελεγεία για μια σύντομη Άνοιξη, Αποχαιρετισμός. Οι τελευταίες ώρες του Γρηγόρη Αυξεντίου μες στη φλεγόμενη σπηλιά, Ο σύντροφός μας Νίκος Ζαχαριάδης, Δοκιμασία, Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής, Το εμβατήριο του ωκεανού, Πυραμίδες, Τρακτέρ.

Δεν κλαίω γι' αυτά που μου 'χεις πάρει

Σε βρήκα για μια νύχτα μόνη

και πότε θα σε ξαναβρώ

η θύμησή σου με σταυρώνει

σ’ ένα κατάφωτο σταυρό

η θύμησή σου με σταυρώνει

σ’ ένα κατάφωτο σταυρό

Δεν κλαίω για αυτά που μου `χεις πάρει

για αυτά που μου `χεις αρνηθεί

μου `χεις χαρίσει ένα φεγγάρι

γαλάζιο, ανείπωτο, βαθύ.

Δεν κλαίω για αυτά που μου `χεις πάρει.

Στη τρυφερή σου την παλάμη

κουρνιάζουν τα χρυσά πουλιά

ποιαν αμαρτία να `χω κάνει

και μου χουν λείψει τα φιλιά

ποιαν αμαρτία να `χω κάνει

και μου χουν λείψει τα φιλιά

Δεν κλαίω για αυτά που μου `χεις πάρει

για αυτά που μου `χεις αρνηθεί

μου `χεις χαρίσει ένα φεγγάρι

γαλάζιο, ανείπωτο, βαθύ.

Δεν κλαίω για αυτά που μου `χεις πάρει.